Dokumenty o Andrieju Tarkowskim

Twórczość rzadko którego mistrza kinematografii jest tak ściśle powiązana z pamięcią i światem wewnętrznym, jak właśnie Andrieja Tarkowskiego. Najbardziej ujawnia się to w „Zwierciadle”, ale i innych jego filmach (za wyjątkiem prac studenckich), które zawsze w jakimś stopniu są odzwierciedleniem duszy samego autora. Może dlatego zainteresowanie dokumentalistów osobowością wielkiego reżysera nie wyczerpuje się. Liczba dedykowanych mu filmów zbliża się do trzydziestu, co daje większą liczbę niż razem wzięte filmy o dwóch innych geniuszach kina radzieckiego – Siergieju Paradżanowie i Siergieju Eisensteinie. Niektóre z tych filmów mamy zaszczyt Państwu zaprezentować.

Wszystkie obrazy o Tarkowskim można podzielić na kilka wzajemnie uzupełniających się grup – jedne opowiadają bezpośrednio o Tarkowskim, drugie – o jego pracy z filmowymi twórcami, jeszcze inne – o miejscach, w których mieszkał. Żaden z nich nie miał na celu chociażby pobieżnego objęcia całego kosmosu Tarkowskiego, ale całość tworzy coś na kształt wypukłego lustrzanego wielościanu, którego każda krawędź odbija część całości.

Zwracając się do polskich widzów nie mogę nie dodać, że jednym z moich ulubionych filmów jest „Solaris” wyreżyserowany przez Tarkowskiego na podstawie powieści wielkiego polskiego pisarza Stanisława Lema. Fabuły obydwóch dzieł, zarówno jak one same, powiązane są z materializacją wewnętrznego świata człowieka. Postaci odczuwają to poprzez myślący ocean, czytelnicy i widzowie poprzez twórczość autorów książki i filmu. Jeśli zebrane w programie festiwalowym świadectwa uchylą przed Państwem mechanizmy tej materializacji, misja retrospektywy zostanie spełniona.
Wiktor Matizen, prezes Izby Znawców i Krytyków Filmowych