KONKURS FILMÓW DOKUMENTALNYCH – ROSJA W DOKUMENCIE

Tegoroczny Konkurs Filmów Dokumentalnych – „Rosja w dokumencie” zaprezentuje widzom różne oblicza Rosji i jej mieszkańców. Wśród naszych propozycji pojawią się obrazy ukazuje najbardziej poruszające historie, dotyczące aktualnych rosyjskich problemów społecznych. W filmie „Mama dla Juli” Natalii Kadyrowej przyjrzymy się losom dziecka, które przyszło na świat w więzieniu. Za sprawą filmu „Sankt-Petersdrag” Iwana Wydumljewa odwiedzimy niezwykły świat „nocnego” Petersburga i najsłynniejsze kluby LGBT. Będziemy mogli wybrać się na najwyższy szczyt Ałtaju „Biełucha” wraz z reżyserem dokumentu Igorem Ożereliewem. Piękno przyrody pokaże nam Sergiej Debiżew w obrazie „Niebiański Krym”. Nie zabraknie również wątków historycznych, przedstawiających biografie władców takich jak Mikołaj II („Puste strony” Marii Popricak) czy Stalin („Szaman” Andrieja Osipowa). Świat sztuki to kolejny temat, który zostanie poruszony w tym roku m.in. w filmie „33 słowa o dizajnie” w reżyserii Natalii Klimczuk i Olgi Morozowej czy w obrazie Andrieja A. Tarkowskiego „Andriej Tarkowski. W świątyni kina”.

33 współczesnych rosyjskich projektantów, wśród których nie brakuje znanych osobistości (Artiemij Lebediew, Walerij Golyżenkow, Pokras Lampas), opowiadają o dizajnie w Rosji w filmie „33 słowa o dizajnie”. Wszyscy oni mówią i myślą po rosyjsku, a inspiracje czerpią z tego, co otacza ich w codziennym życiu: z książek, rytuałów, świąt, ekonomii, historii i mody. Almanach filmowy reżyserii Natalii Klimczuk i Olgi Morozowej próbuje odnaleźć cechy i granice rosyjskiej percepcji piękna. Artyści próbują znaleźć odpowiedzi na pytania: Co sprawia, że rosyjski dizajn jest wyjątkowy i czy rosyjski dizajn w ogóle istnieje?

Chociaż o Andrieju Arsienjewiczu Tarkowskim nakręcono już wiele filmów dokumentalnych, ten jest wyjątkowy, został bowiem zrealizowany przez młodszego z synów twórcy „Andrieja Rublowa”. Życiorys artystyczny reżysera wykorzystuje niepublikowane zapisy audio i wideo, pochodzące z wywiadów, wykładów dla studentów oraz spotkań z widzami. „Andriej Tarkowski. Świątynia kina” to opowieść o życiu rodzinnym, inspiracjach historycznych, filozoficznych i literackich okraszona fragmentami filmów, zdjęciami i relacjami z planów, a także współcześnie prowadzonymi wizjami lokalnymi w miejscach, w których powstawały najbardziej znaczące sceny „Solaris”, „Stalkera” czy „Nostalgii”.

A może macie ochotę na wyprawę w góry na pograniczu rosyjsko-kazachskim? Biełucha to najwyższy szczyt Ałtaju w paśmie Gór Katuńskich, liczący 4,5 tysiąca metrów nad poziomem morza. Film zrealizowany przez Igora Ożerieljewa opowiada o letniej wyprawie na spowitą śniegiem przez cały rok Biełuchę. Grupa przyjaciół rusza w odległe rejony Azji Środkowej, gdzie piękno dzikiej przyrody zapiera dech. Autor dokumentuje podróż, ilustrując zdjęcia pełną rozmachu, ale i eteryczną muzyką. A wszystko po to, by osiągnąć harmonię ze światem.

Rosja zawsze jest w topie światowych wiadomości. Ale co świat wie o Rosji? Film „Człowiek niezłomny” Andrieja Konczałowskiego to próba odnalezienia odpowiedzi na pytanie, jacy są Rosjanie. Na ekranie jeden po drugim zjawiają się ludzie rzadko spotykani w reportażach i programach telewizyjnych. Gdzieś na Syberii biegną na ryby dzieciaki, brzegiem Bajkału jedzie karetka, w wioskach rozpoczyna się rok szkolny, na Kubaniu sieją kukurydzę. Siedem opowieści, siedem fragmentów wziętych z życia tworzy ogólny portret zwykłego człowieka żyjącego gdzieś między Wschodem a Zachodem, Bogiem i Diabłem, wolnością i koniecznością.

„Klasztor. Kim jesteśmy?” Ełły Tuhareli przedstawia Romana Osorgina, 25-letniego studenta szkoły filmowej, który urodził się w Paryżu, ale z pochodzenia jest Rosjaninem. Jego przodkowie opuścili Związek Radziecki na początku lat 30. XX wieku. Będąc dorosłym człowiekiem, odkrywa swoje korzenie. W tym celu wyrusza na położone na Morzu Białym Wyspy Sołowieckie, na których już w XV wieku powstał wspaniały prawosławny klasztor, a na początku lat 20. XX wieku Sołowiecki Obóz Specjalnego Przeznaczenia. Jednym z jego więźniów był aresztowany przez OGPU Gieorgij Osorgin, pradziadek Romana.

Przejmujący dokumentalny dramat, w którym główne role grają cztery kobiety, to film „Mama dla Juli” Natalii Kadyrowej. Julia to jedno z tysięcy rosyjskich dzieci, jakie w ostatnim czasie przyszły na świat... w więzieniu. Anna urodziła ją w kolonii karnej, w której odsiadywała wyrok za morderstwo. Zgodnie z prawem trzyletnia dziewczynka zostaje odebrana matce, by trafić do domu dziecka. Wtedy opiekę oferuje niespokrewniona z nią Natalia, a po półtora roku ciocia Lena, siostra jej matki.

Siergiej Kawtaradze swój film „Milkformadness” czyni uniwersalną przypowieścią o okrucieństwie i zbrodniach, które plenią się na całym świecie, niezależnie od rasy i koloru skóry, wyznania i światopoglądu; zdają się być wpisane w DNA człowieka. Co, mówiąc symbolicznie, człowiek wypija z mlekiem matki? Jak wpływa to na jego dalsze życie? Jak kształtuje jego osobowość? Reżyser stara się odpowiedzieć na te pytania, przyglądając się losowi „zwykłego” Rosjanina.

Nominowany do Srebrnego Świętego Jerzego dla najlepszego filmu dokumentalnego na tegorocznym Moskiewskim Międzynarodowym Festiwalu Filmowym „Niebiański Krym” Siergieja Debiżewa jest niezwykłą i wizualnie olśniewającą półtoragodzinną podróżą do miejsca, które dzisiaj kojarzy się przede wszystkim jako kość niezgody pomiędzy Ukrainą a Rosją. Siergiej Diebiżew, jeden z najbardziej doświadczonych współczesnych dokumentalistów rosyjskich, pominął jednak wszelkie kwestie polityczne, starając się przede wszystkim oddać hołd tytułowemu półwyspowi – „żywemu sercu” Ziemi, które od wieków fascynuje różnorodnością świata przyrody i pięknem krajobrazu. Towarzyszy mu równie niezwykła muzyka Wiktora Sołoguba, idealnie podkreślająca zmienny rytm filmu, płynnie przechodząca od dźwięków symfonicznych do ambientu, od rocka elektronicznego do industrialu.

Film pt. „Puste strony” Marii Popricak opisuje ostatnie lata życia Mikołaja II i jego najbliższych krewnych. Najciekawsze jest to, że poznajemy je od środka, gdyż narracja oparta jest na listach, wspomnieniach, intymnych zapiskach cara i jego rodziny. Opowieści o codziennych sprawach przeplatane są z tymi o sprawach istotnych dla państwa. Widz odbywa z Romanowami również ostatnią podróż – do uralskiego Jekaterynburga, miejsca kaźni.

Niezwykły świat „nocnego” Petersburga odwiedzimy w filmie „Sankt-Petersdrag” Iwana Wydumljewa. Najsłynniejsze kluby LGBT („Cabaret”, „Malewicz”, „Blue Oyster) w którym występują najbardziej znane rosyjskie drag queen w opowieściach sześciu bohaterów. Do miasta nad Newą trafili z różnych stron kraju, aby móc być sobą: bez zahamowań i obaw o to, jak odbiorą ich bliżsi i dalsi znajomi. W wielkim mieście mogą być anonimowi, na klubowych scenach pojawiają się w przebraniach i w makijażu, ale przed kamerą pokazują twarze i opowiadają, dlaczego zdecydowali się na tak gruntowną przemianę.

Nominowany w tym roku do Srebrnego Świętego Jerzego (w kategorii najlepszy film dokumentalny) podczas Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Moskwie film „Szaman” został ujęty w ramy dialogu prowadzonego przez ojca i syna. Ten pierwszy, wspominając swoją młodość, podkreśla osiągnięcia Kraju Rad z lat 30. i 40. XX wieku (industrializacja, zwycięstwo nad Hitlerem); ten drugi wskazuje na koszty społeczne tych „sukcesów” (rozkułaczanie, Wielka Czystka). Domysły, że o wielkiej karierze politycznej Stalina zdecydowały kontakty z szamanami, to jedynie punkt wyjścia do znacznie poważniejszych historiozoficznych.

14. Festiwal Filmów Rosyjskich „Sputnik” odbędzie się w dniach 12 – 20 grudnia 2020 r. ONLINE na stronie mojeekino.pl
Program dostępny na: https://sputnikfestiwal.pl/2020/program